در اواسط مرداد امسال، پروانه نادر Silver-washed Fritillary برای نخستین بار از دهه ۱۸۵۰، در زیستگاه طبیعی Havannah Wetland Hills نزدیک مرزهای نیوکاسل و نورثامبرلند دیده و ثبت شد. این مشاهده را کریس بارلو گزارش کرد و انجمن تاریخ طبیعی نورثامبرلند آن را شگفت‌انگیز توصیف کرده است.
پروانه‌ای با حال و هوای کهن
فرچه‌پای نقره‌ای با بال‌هایی به رنگ طلایی مایل به نارنجی و خطوط تیره، قرن‌ها پیش زیستگاه‌های جنگلی و چمنزارهای شمال‌شرق انگلیس را پر می‌کرد. اما تخریب جنگل‌ها، تغییر در مدیریت زمین و سرمای طولانی قرن نوزدهم باعث شد این گونه تا حد انقراض محلی عقب‌نشینی کند و نزدیک دو قرن در آن منطقه غایب بماند.
چرا حالا بازگشته؟
کارشناسان باور دارند ترکیبی از تغییرات اقلیمی و تلاش‌های احیای زیستگاه، شرایط را برای بازگشت این پروانه فراهم کرده است:
- گرم‌تر شدن نسبی تابستان‌ها، که باعث گسترش مناطق مناسب تخم‌گذاری و تغذیه می‌شود
- اقدامات حفاظتی برای مدیریت جنگل‌های بومی و مرمت دشت‌های اطراف
پیام طبیعت برای ما
بازگشت فرچه‌پای نقره‌ای نشانه‌ای قدرتمند از تأثیر مثبت تلاش‌های حفاظتی و هشدار به ماست که تنوع زیستی منطقه تا چه اندازه شکننده است. این پروانه می‌تواند در نقش شاخصی برای سلامت اکوسیستم عمل کند و نشان دهد که حتی گونه‌های ظاهراً از دست رفته هم امکان احیا دارند.
چه کنیم که این امید پایدار بماند؟
برای تقویت جمعیت پروانه‌ها و حفظ زیستگاه‌هایشان می‌توانیم:
- گیاهان میزبان محلی (گیاهان خال‌دار و سماق) را در باغ‌ها و حاشیه دشت‌ها بکاریم
- در پروژه‌های گزارش مشاهده حشرات (Citizen Science) مشارکت کنیم تا روند پراکنش گونه‌ها رصد شود
بازگشت این پروانه کمیاب، فرصتی است برای تفکر درباره نقش انسان در سرنوشت طبیعت و تأکید بر این حقیقت که حفاظت از زیست‌بوم‌ها، سرمایه‌ای ارزشمند برای نسل‌های آینده است.
