معاون بهداشت وزارت بهداشت خبر داد که هپاتیت C همچنان در برخی خوشه‌های جغرافیایی کشور وجود دارد و برای مقابله با آن یک برنامه ملی هدفمند و چندمرحله‌ای آغاز شده است. این طرح با تأکید بر شناسایی، درمان و پیشگیری طراحی شده و هدفش حذف عفونت ناقل در افق ۳ تا ۵ سال است.
چرا هنوز هپاتیت C مسئله دارد
ایران از منظر شیوع در میان کشورهای کم‌شیوع به‌حساب می‌آید اما سابقه انتقال از راه تزریق‌های غیراستاندارد و سرنگ‌های آلوده باعث شده جمعیتی از ناقلان یا بیماران مزمن همچنان در جامعه باشند. تمرکز کنونی بر نواحی و گروه‌هایی است که احتمال انتقال در آن‌ها بالاتر است تا منابع به‌صورت هدفمند مصرف شوند.
اجزای کلیدی برنامه ملی ریشه‌کنی
وزارت بهداشت پروتکلی علمی و عملیاتی تدوین کرده که شامل گام‌های زیر است:
- شناسایی کانون‌های پرخطر و غربالگری هدفمند جمعیت‌های در معرض خطر؛
- تأمین دسترسی سریع و رایگان به درمان‌های ضدویروسی مستقیم‌العمل؛
- اقدامات پیشگیرانه از جمله آموزش، بهبود ایمنی تزریقات و مدیریت ضایعات طبی.
این سه رکن به‌صورت همزمان اجرا می‌شوند تا چرخه انتقال شکسته شود و بیماران فعلی درمان کامل دریافت کنند.
تمهیدات مالی و همکاری با نهادها
معاون وزیر بهداشت اعلام کرد که طرح به تصویب و پشتیبانی کمیسیون بهداشت رسیده و درخواست شده ردیف‌های بودجه‌ای لازم در لایحه بودجه سال آینده پیش‌بینی شود. دولت، مجلس و نهادهای محلی برای موفقیت طرح باید نقش‌هایشان را تعریف و منابع را تضمین کنند.
چه گروه‌هایی در اولویت‌اند
گروه‌های در معرض خطر شامل افرادی با سابقه تزریق غیرقانونی، دریافت‌کنندگان خون یا فرآورده‌های خونی قبل از دوره غربالگری ایمن، کارکنان سلامت با خطر مواجهه و برخی نواحی با شیوع بالاتر هستند. این نقیصه باعث شده برنامه به‌جای غربالگری عمومی گام‌به‌گام به‌سمت غربالگری متمرکز حرکت کند.
جدول زمانی و انتظار نتایج
برنامه ۳ تا ۵ ساله طراحی شده است. در سال‌های اولیه انتظار می‌رود موارد شناسایی و درمان افزایش یابد زیرا بسیاری از بیماران کشف خواهند شد؛ سپس با درمان‌های مؤثر تعداد موارد فعال به‌تدریج کاهش می‌یابد تا معیارهای بین‌المللی حذف هپاتیت C قابل دریافت شود.
پیام برای مردم و مراقبان سلامت
شناسایی و درمان زودهنگام نجات‌بخش است. مردم صادقانه درباره سابقه پرخطرشان با مراقبان صحبت کنند، مشاوره و آزمایش را جدی بگیرند و کارکنان بهداشتی استانداردهای ایمنی تزریقات و مدیریت ضایعات را رعایت نمایند. مشارکت اجتماعی و پذیرش درمان مؤثر دو کلید اصلی موفقیت طرح اند.
جمع‌بندی
طرح ملی حذف هپاتیت C حرکت مترقّی و واقع‌گرایانه‌ای است که ترکیب تشخیص هدفمند، درمان گسترده و پیشگیری عملیاتی می‌تواند ظرف چند سال این عفونت را از برخی کانون‌های ایرانی ریشه‌کن کند. موفقیت نیازمند تخصیص منابع، هماهنگی میان نهادها و مشارکت فعال جامعه خواهد بود.
عادله نیک‌نژاد
او فارغ‌التحصیل رشته روزنامه‌نگاری با گرایش رسانه‌های دیجیتال است. فعالیت حرفه‌ای خود را در سال ۱۳۹۸ با یک وبلاگ شخصی در حوزه بازی‌های ویدیویی و محتوای آنلاین آغاز کرد. وی پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده در مجلات و وب‌سایت‌های سرگرمی مشغول به کار شد و در حال حاضر، دبیر بخش اخبار و محتوای دیجیتال در یک سایت معتبر سرگرمی است.
