زانو، یکی از حیاتی‌ترین مفاصل بدن، روزانه فشار زیادی را تحمل می‌کند؛ چه در انجام فعالیت‌های معمول و چه در ورزش‌های سنگین. با گذر زمان و در اثر عوامل مختلف، این مفصل ممکن است دچار آسیب‌هایی شود که در صورت بی‌توجهی، عملکرد حرکتی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.
شایع‌ترین آسیب‌های زانو و دلایل بروز آن‌ها
دکتر حسین اکبری‌اقدم، متخصص ارتوپدی و فلوشیپ جراحی زانو، مهم‌ترین اختلالات زانو را چنین معرفی می‌کند:
- آرتروز زانو: شایع‌ترین علت درد مفصل در سالمندان که با تخریب تدریجی غضروف‌ها همراه است.
- پارگی مینیسک: آسیب رایج در میان ورزشکاران و افرادی که حرکات چرخشی شدید انجام می‌دهند.
- آسیب‌های رباطی: از جمله پارگی رباط صلیبی که موجب بی‌ثباتی مفصل زانو می‌شود.
- نرمی کشکک زانو: اختلالی دردناک که بر روی سطح پشت کشکک تأثیر می‌گذارد.
علل بروز این مشکلات اغلب شامل افزایش سن، چاقی، سابقه ژنتیکی، فعالیت‌های فیزیکی نادرست و ضعف عضلات اطراف زانو است.
روش‌های پیشگیری و درمان غیرجراحی
بیشتر آسیب‌های زانو را می‌توان با اصلاح سبک زندگی و رعایت نکات ساده، کنترل یا از بروز آن‌ها جلوگیری کرد:
- تقویت عضلات چهارسر ران با تمرینات ورزشی منظم
- انتخاب کفش استاندارد و طبی در فعالیت‌های روزانه
- پرهیز از نشستن‌های طولانی و استفاده صحیح از پله‌ها
- حفظ وزن مناسب و پرهیز از نشستن در حالت چمباتمه یا چهارزانو
در مراحل اولیه، درمان‌هایی مانند داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی، تزریق ژل‌های مفصلی، PRP و اوزون‌تراپی می‌توانند مؤثر واقع شوند و از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند.
جراحی‌های تخصصی زانو؛ از آرتروسکوپی تا تعویض مفصل
در مواردی که درمان‌های محافظه‌کارانه پاسخگو نباشد، تکنیک‌های جراحی مدرن وارد عمل می‌شوند:
- آرتروسکوپی زانو: روشی کم‌تهاجمی برای ترمیم آسیب‌های رباط یا مینیسک
- تعویض کامل مفصل زانو: در موارد پیشرفته آرتروز، عملکرد طبیعی مفصل را بازمی‌گرداند
انتخاب بهترین روش درمان بسته به سن بیمار، میزان آسیب، سبک زندگی و اهداف درمانی صورت می‌گیرد و مشورت با متخصص جراحی زانو توصیه می‌شود.
نتیجه‌گیری
به گفته دکتر اکبری‌اقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، مهم‌ترین راه جلوگیری از آسیب‌های زانو، آگاه‌سازی عمومی، اصلاح سبک زندگی و مراجعه به‌موقع به پزشک متخصص است. با رعایت این نکات، می‌توان از بروز بسیاری از اختلالات جلوگیری کرده و سلامت زانو را در طول عمر حفظ کرد.
عادله نیک‌نژاد
او فارغ‌التحصیل رشته روزنامه‌نگاری با گرایش رسانه‌های دیجیتال است. فعالیت حرفه‌ای خود را در سال ۱۳۹۸ با یک وبلاگ شخصی در حوزه بازی‌های ویدیویی و محتوای آنلاین آغاز کرد. وی پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده در مجلات و وب‌سایت‌های سرگرمی مشغول به کار شد و در حال حاضر، دبیر بخش اخبار و محتوای دیجیتال در یک سایت معتبر سرگرمی است.
