تحقیقات تازه نشان می‌دهد مقدار فشار خون در سنین کودکی فقط یک عدد روی کارت بهداشتی نیست؛ کودکی که در هفت سالگی فشار خون او در طبقه‌های بالاتر قرار دارد، احتمال مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی تا میانه دهه پنجاه زندگی‌اش افزایش قابل‌توجهی دارد. این یافته نشان می‌دهد پیشگیری از بیماری‌های قلبی باید سال‌ها زودتر از آنچه معمولاً فکر می‌کنیم آغاز شود.
چه چیزی دقیقاً کشف شد؟
در پیگیری طولانی‌مدت هزاران کودک آمریکایی که فشار خون‌شان در سن هفت سالگی ثبت شده بود، پژوهشگران دریافتند آن‌هایی که فشار خون سیستولیک یا دیاستولیک‌شان نسبت به همسالان بالاتر بود، در حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد خطر بالاتر مرگ ناشی از بیماری قلبی در بزرگسالی را داشتند. حتی قرار گرفتن در مرز بالاترِ محدوده «طبیعی» هم با افزایش معنی‌داری (حدود ۱۳ تا ۱۸ درصد) در خطر همراه بود. این ارتباط پس از کنترل شاخص توده بدنی و عوامل جمعیت‌شناختی هم پابرجا ماند؛ یعنی خود فشار خون در کودکی پیامی مستقل درباره ریسک آینده ارسال می‌کند.
چرا این یافته اهمیت دارد؟
این نتایج دو پیام کلیدی دارد: اول اینکه فرآیندهای زیستی که منجر به بیماری عروق و قلب می‌شوند ممکن است خیلی زود آغاز شوند و علائم‌شان در کودکی ظاهر شود؛ دوم اینکه فرصت پیشگیریِ واقعی زمانی است که کودکان در اختیار مراقبت بالینی و جانبی خانواده‌اند—یعنی زمان مناسبی برای مداخله پیش از تثبیت ریسک‌فاکتورها در بزرگسالی.
چه باید کرد؟ راهکارهای عملی برای خانواده‌ها و نظام سلامت
- غربالگری و پایش منظم فشار خون کودکان در مراکز بهداشتی و مدارس باید جدی گرفته شود؛ تشخیص و پیگیری زودهنگام می‌تواند مسیر زندگی را تغییر دهد.
- ترویج سبک زندگی سالم از کودکی — شامل تغذیه متعادل، فعالیت بدنی منظم، کاهش مصرف نمک و کنترل وزن — باید به عنوان سیاستی عمومی و خانوادگی تعبیه شود.
این دو اقدام هم به کشف موارد پرخطر کمک می‌کند و هم ریشه‌های بروز فشار خون بالا را از بین می‌برد.
نکات پایانی برای والدین
- فشار خون کودکان را دست‌کم نگیرید: حتی مقادیر اندکی بالاتر از حد معمول می‌تواند در طول سال‌ها اثر تجمعی داشته باشد.
- تغییرات ساده در خانه—مثل جایگزینی تنقلات پردازش‌شده با میوه و سبزی، افزایش بازی‌های فعال و محدودکردن زمان نشستن طولانی—می‌تواند به کاهش خطر کمک کند.
- در مواردی که پزشک توصیه می‌کند، پیگیری‌های تخصصی و مشاوره تغذیه یا فعالیت جسمانی را جدی بگیرید.
نتیجه‌گیری این است که مراقبت قلبی واقعی از دوران کودکی آغاز می‌شود؛ هر اندازه این مراقبت زودتر و هدفمندتر باشد، احتمال داشتن قلبی سالم در دهه‌های بعدیِ زندگی بیشتر خواهد بود.
عادله نیک‌نژاد
او فارغ‌التحصیل رشته روزنامه‌نگاری با گرایش رسانه‌های دیجیتال است. فعالیت حرفه‌ای خود را در سال ۱۳۹۸ با یک وبلاگ شخصی در حوزه بازی‌های ویدیویی و محتوای آنلاین آغاز کرد. وی پس از کسب تجربه، به عنوان نویسنده در مجلات و وب‌سایت‌های سرگرمی مشغول به کار شد و در حال حاضر، دبیر بخش اخبار و محتوای دیجیتال در یک سایت معتبر سرگرمی است.
