همزمان با ۲۴ تیرماه، روز جهانی دوستداران اسب، توجه‌ها به یکی از ارزشمندترین نژادهای اسب ایرانی جلب شده است؛ اسب کاسپین، میراثی که نه‌تنها ریشه در تاریخ دارد، بلکه امروز به ابزاری برای رونق گردشگری در جنگل‌های هیرکانی بدل شده است.
اسب کاسپین به واسطه جثه کوچک، استقامت بالا، هوش قابل‌توجه و خلق‌وخوی آرام خود، ظرفیت ویژه‌ای برای گردشگری ایجاد کرده است. امیرهوشنگ پریدار، نایب‌رئیس انجمن حفاظت از اسب کاسپین، با اشاره به توانمندی‌های این نژاد می‌گوید: «شرایط اقلیمی خاص منطقه سبب شده بومی‌ها از گذشته برای حفظ این نژاد تلاش کنند. امروز، گردشگری اسب با محوریت اسب کاسپین به‌عنوان یک میراث زنده در جنگل‌های شمال کشور در حال شکل‌گیری است.»
وی تأکید می‌کند: «اسب کاسپین برای سوارکاری همه گروه‌ها مناسب است؛ از افراد مبتدی گرفته تا کودکان و حتی افراد دارای معلولیت. به همین دلیل ما امکاناتی فراهم کرده‌ایم تا جانبازان و افراد کم‌توان نیز بتوانند این تجربه را لمس کنند.»
این نوع گردشگری اکنون در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان توسعه یافته است و گردشگران می‌توانند با کمک بوم‌گردی‌ها، آژانس‌های هواپیمایی و حتی عشایر محلی، از مسیرهای ویژه‌ی طبیعت‌گردی با اسب بهره‌مند شوند.
پریدار در ادامه به نتایج یک تحقیق یک‌ساله اشاره می‌کند: «آمارها نشان می‌دهند که هر فرد علاقه‌مند به گردشگری اسب، به‌طور متوسط بین ۷ تا ۸ بار در سال به منطقه سفر می‌کند. یک مجموعه‌دار دارای ۱۵ اسب نیز به‌طور میانگین، در هر هفته میزبان ۱۵ گردشگر است. این یعنی گردشگری اسب کاسپین علاوه بر جنبه تفریحی، تأثیر قابل‌توجهی بر اقتصاد بومی دارد؛ گردشگرانی که نه‌تنها از خدمات گردشگری استفاده می‌کنند، بلکه به خرید محصولات محلی و اقامت در روستاها نیز علاقه نشان می‌دهند.»
نگاهی به نژادهای مطرح اسب در ایران
اسب‌های ایرانی در سطح جهان دارای جایگاهی ممتاز هستند. نژادهایی چون ترکمن، کرد، قره‌باغ، دره‌شوری، سیستانی، تالشی، عرب اصیل و کاسپین هر یک ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند.
- اسب ترکمن با استقامت و سرعت بالا، برای مسابقات و سفرهای طولانی ایده‌آل است و در سه دسته یموت، آخال‌تکه و چناران شناخته می‌شود.
- اسب کرد به هوش، قدرت و چابکی شهرت دارد و در مناطق غربی کشور نگهداری می‌شود.
- اسب‌های قره‌باغ در مناطق کوهستانی کاربرد دارند و برای ورزش‌های چوگان و کالسکه‌رانی مناسب‌اند.
- دره‌شوری‌های استان فارس به زیبایی و دم برافراشته‌شان معروف‌اند.
- اسب‌های سیستانی و تالشی نیز به‌ترتیب برای مراسم‌محلی و مسیرهای سخت کوهستانی کاربرد دارند.
- در این میان، اسب کاسپین با قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال به‌عنوان یکی از کهن‌ترین نژادهای اسب در جهان شناخته می‌شود و ویژگی‌هایی مانند وفاداری، هوش و سازگاری بالا باعث شده تا جایگاه ویژه‌ای در گردشگری و فرهنگ ایرانی داشته باشد.