رنگ‌پریدگی آبی یا بنفش در پوست، لب‌ها و ناخن‌های نوزاد، که به آن سیانوز می‌گویند، نشانه‌ای از کاهش اکسیژن خون است. این وضعیت می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما اغلب موقتی و بی‌خطر است. با این حال، تشخیص سریع علت و درمان مناسب ضروری است تا از عوارض جدی جلوگیری شود. در این مطلب، به بررسی علل، انواع و روش‌های تشخیص سیانوز در نوزادان می‌پردازیم.
کبودی پوست نوزاد به چه معناست؟
وقتی پوست، لب، ناخن یا سایر قسمت‌های بدن نوزاد به رنگ آبی یا بنفش تغییر می‌کند، به آن سیانوز می‌گوییم. این تغییر رنگ به دلیل کمبود اکسیژن در خون اتفاق می‌افتد. خون اکسیژن‌دار قرمز روشن است، اما با کاهش اکسیژن، تیره‌تر و مایل به آبی می‌شود. سیانوز نشان می‌دهد بدن نوزاد اکسیژن کافی به بافت‌ها و اندام‌ها نمی‌رساند. این حالت می‌تواند در هر نوزادی رخ دهد، اما اگر مداوم یا شدید باشد، نیاز به بررسی پزشکی دارد.
نشانه‌های کبودی در نوزادان
کبودی معمولاً از لب‌ها، زبان و ناخن‌ها شروع می‌شود. در مواردی مانند مشکلات تنفسی و بیماری‌های قلبی، این علائم واضح‌تر هستند. گریه شدید یا سرما نیز می‌تواند باعث سیانوز موقت شود که با آرام شدن یا گرم شدن نوزاد برطرف می‌شود.
علت کبودی پوست نوزادان چیست؟
سیانوز دلایل متعددی دارد، برخی موقتی و بی‌خطر و برخی دیگر نشانه مشکلات جدی قلبی یا تنفسی هستند. از جمله مهمترین دلایل:
* نقایص قلبی مادرزادی: این نقایص جریان خون و اکسیژن‌رسانی را مختل کرده و می‌توانند باعث سیانوز مداوم شوند.
* مشکلات ریوی: بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه یا سندرم زجر تنفسی نوزاد، کارایی ریه‌ها را کاهش داده و منجر به سیانوز می‌شوند.
* کمبود اکسیژن محیطی: در این موارد، هوای کافی برای جذب اکسیژن به بدن نوزاد نمی‌رسد و باعث تغییر رنگ پوست می‌شود.
انواع سیانوز در نوزادان
سیانوز به دو نوع مرکزی و محیطی تقسیم می‌شود:
* سیانوز مرکزی: در این نوع، مشکل در سیستم گردش خون یا ریه‌هاست و کبودی در لب، زبان و صورت دیده می‌شود. بیماری‌های قلبی مادرزادی، عفونت‌های ریوی و مشکلات تنفسی از دلایل آن هستند.
* سیانوز محیطی: این نوع در دست و پا دیده می‌شود و ناشی از سرما، گردش خون ضعیف یا فشار خون پایین است. با گرم کردن نوزاد معمولاً برطرف می‌شود.
علاوه بر این دو نوع، سیانوز گذرا نیز وجود دارد که در نوزادان تازه متولد شده یا هنگام گریه شدید و سرما دیده می‌شود و معمولاً موقتی و بی‌خطر است.
چه عواملی باعث سیانوز می‌شوند؟
بیماری‌های مادرزادی قلبی از مهمترین علل سیانوز هستند. شرایطی مانند قرار گرفتن در معرض سرما نیز می‌تواند باعث سیانوز محیطی شود.
آیا همه بیماری های مادرزادی قلب باعث سیانوز می شوند؟
خیر، بیماری‌هایی مانند سوراخ‌های بین دهلیزی یا بطنی معمولاً باعث سیانوز نمی‌شوند، اما بیماری‌هایی که جریان خون و اکسیژن رسانی را مختل می‌کنند، می‌توانند منجر به سیانوز شوند.
تشخیص و درمان سیانوز
پزشک با معاینه نوزاد و بررسی رنگ پوست، سیانوز را تشخیص می‌دهد. آزمایش خون، اکوکاردیوگرام و عکس قفسه سینه نیز برای بررسی قلب و ریه‌ها استفاده می‌شوند. درمان بستگی به علت سیانوز دارد و می‌تواند شامل جراحی، دارو یا اکسیژن درمانی باشد. تغذیه مناسب و مراقبت از محیط نیز مهم هستند.
در صورت مشاهده سیانوز در نوزاد، فوراً با پزشک مشورت کنید.